Zapraszamy do lektury materiału o Atopowym zapaleniu skóry. Jego autorką jest dr n. med. Joanna Czuwara, specjalista dermatolog z warszawskiej Kliniki Dermatologii CSK MSWiA oraz warszawskiego Centrum Dermatologii Estetycznej i Laserowej VivaDerm.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest chorobą uciążliwą i przewlekłą, o nawrotowym przebiegu, charakteryzującą się stanem zapalnym i niemożliwym do opanowania świądem. Dodatkowo skóra atopowa jest sucha, skłonna do podrażnień i ma nieszczelną barierę białkowo-lipidową.
Lipidy chronią przed wyparowaniem wody, wnikaniem alergenów i substancji drażniących w głębsze warstwy skóry. Białka uszczelniają połączenia międzykomórkowe w naskórku oraz odpowiadają za prawidłowe nawilżenie skóry. W skórze u osób z atopowym zapaleniem skóry lipidów jest za mało, a białka naskórka są wadliwe.
Średnio dwoje na 10 dzieci choruje na atopowe zapalenie skóry. U 20% dzieci pierwsze objawy AZS wystąpią przed 6 miesiącem życia, kiedy dziecko jeszcze nie mówi, nie może się poskarżyć, ale niewątpliwie cierpi, bo zapalnie zmieniona skóra boli, sączy i swędzi.
AZS wywiera swoje piętno nie tylko na chorych dzieciach, ale wpływa na funkcjonowanie całych rodzin, ponieważ rodzice i najbliżsi bardzo przeżywają wygląd zmian skórnych dziecka, niepokoją się każdorazowym zaostrzeniem choroby oraz chcą mieć pewność, że postępują prawidłowo. Każde pogorszenie choroby przyjmowane jest jako porażka przez rodziców i prowadzącego lekarza. Dziecko z powodu dokuczliwego świądu wydrapuje się, jest rozdrażnione i nadpobudliwe. Największa pomoc i wsparcie ze strony rodziców dla dzieci cierpiących na AZS polega na wspólnej walce ze świądem, stanem zapalnym skóry oraz odbudowie prawidłowej bariery białkowo-lipidowej, a więc pielęgnacji skóry. Wspieranie dziecka w chorobie to pełne zrozumienie istoty choroby, która w związku ze złożoną patogenezą polega na wykorzystaniu wszystkich dostępnych środków pielęgnacyjnych zmniejszających konieczność drapania.
Na AZS chorują także dorośli, ale odsetek zachorowań jest mniejszy i wynosi 1-3%, ponieważ większość dzieci wyrasta z objawów choroby po kilku latach. Należy jednak pamiętać, że skóra u osoby z atopią już zawsze będzie sucha i nadwrażliwa, i że wymaga pielęgnacji do końca życia.
Przyczyny i objawy AZS
Etiologia AZS jest złożona i nie do końca poznana. Odgrywają w niej rolę zarówno czynniki genetyczne jak i środowiskowe. Rozwój choroby uwarunkowany jest atopią. Atopia to reakcja immunologiczna polegająca na nieprawidłowym, nadmiernym wytwarzaniu przeciwciał IgE w odpowiedzi na kontakt z alergenem, który występuje w środowisku. Atopia jest cechą dziedziczną – jeśli występuje u obojga rodziców, dzieci obarczone są 70% ryzykiem jej wystąpienia. Innym czynnikiem mającym wpływ na powstanie AZS jest nieprawidłowa odnowa warstwy lipidowej naskórka (zbyt mało ceramidów) oraz nadmierna utrata wody przez skórę w wyniku mutacji białka filagryny. Poza tym sugeruje się wpływ takich czynników jak ekspozycja na alergeny, zanieczyszczenie powietrza, wody, żywności, infekcje wirusowe i bakteryjne, substancje chemiczne powszechnego użytku oraz stres.
Objawy AZS pojawiają się zwykle ok. 6 miesiąca życia i odznaczają się występowaniem zmian o wysiękowym charakterze t.j. pęcherzyków i grudek na rumieniowym podłożu. Zajęte są głównie policzki, grzbiety rąk i przednie powierzchnie kończyn dolnych, symetrycznie. Skóra niemowląt jest cieńsza i bardziej podatna na zakażenia bakteryjne, grzybicze i wirusowe, szkodliwy wpływ zewnętrznych czynników fizycznych i chemicznych oraz mechaniczne tarcie. Dlatego dzieci z AZS częściej doświadczają pieluszkowego zapalenia skóry i podrażnienia tej okolicy. Po 2 r.ż. dochodzi do ograniczenia zmian chorobowych do typowej lokalizacji tzn. na twarzy (policzki i okolica wokół oczu), szyi i karku, w zgięciach łokciowych i kolanowych, okolicach nadgarstków i stawów skokowych. Skóra staje się pogrubiała, łuszcząca i czerwona. Zdarza się, że choroba ustępuje przed ukończeniem 5 rż. Jeżeli nie ustąpi, zmiany skórne w/w lokalizacji utrwalają się i charakteryzują się pogrubieniem, wyraźnym poletkowaniem i złuszczaniem (lichenifikacja). Skóra przybiera lekko brązowy kolor, który jest wynikiem ciągłego drapania, przewlekłego stanu zapalnego i pogrubienia naskórka.
Dr n. med. Joanna Czuwara, specjalista dermatolog z warszawskiej Kliniki Dermatologii CSK MSWiA oraz warszawskiego Centrum Dermatologii Estetycznej i Laserowej VivaDerm
Wkrótce kolejna porcja cennych informacji o AZS m.in. o pielęgnacji, leczeniu, prawdach i mitach na temat AZS oraz specjalistycznych produktach Laboratoire Dermatologique Bioderma z linii „Atoderm” przeznaczonych do pielęgnacji skóry atopowej.