Dedykując 4-tą edycję MFPF REGIOFUN: „Lumiere!” – czyli narodziny Widza Filmowego…
Oglądając to wyjątkowe przedsięwzięcie podczas 4tej edycji MFPF REGIOFUN staniemy u źródła wszelkich filmowych sensów i znaczeń – przynajmniej, jeśli brać pod uwagę historię kina w jej opcji europejskiej. O ile dla Amerykanów narodziny X Muzy to uruchomienie kinetofonografu Edisona /1889 rok/, dla Europejczyków kino – to świetlny spektakl z udziałem i dla publiczności.
Czyli: kino = projekcja + widz.
Dlatego też, w takim ujęciu, nie ma w historii kina bardziej monumentalnego faktu, aniżeli to błahe z pozoru wydarzenie, jakim był pierwszy płatny, publiczny pokaz filmowy w paryskim Grand Cafe na Bulwarze Kapucynów 14. Trzydziestu trzech obecnych tam i wtedy widzów, którzy zapłaciwszy za bilet /pierwszy w historii kina../ obejrzeli „Wyjście robotników z fabryki” , ”Wjazd pociągu na stację” i inne historie, to antenaci milionów – setek milionów odbiorców, w które rozrosła się gigantyczna dzisiaj rodzina widzów filmowych. Spokrewnieni, spowinowaceni, połączeni więzami tych samych emocji, fascynacji, nawyków, edukowani od 118 lat w „szkole kina” pod skórą, a raczej – pod powiekami wciąż mamy tamten pokaz i – tamto światło pierwszej projekcji. Czyż nie zadziwia fakt, że nazwisko wynalazców kinematografu to Lumiere, czyli „światło” właśnie?
Jakże trudne, ze względu na swą objętość do zebrania, skatalogowania i zamknięcia refleksją dziedzictwo braci Lumiere /a przede wszystkim – Louise’a, gdyż to on, według ustaleń historycznych jest wynalazcą kinematografu, zaś Auguste był raczej współorganizatorem wdrożenia wynalazku w życie/ podlega jednak praktykom porządkującym. Takim szczególnym i fascynującym przedsięwzięciem jest opracowany przez Institut Lumiere w Lyonie, a odrestaurowany przez Archives Francaises i Cinecita di Bologna wybór 93 filmów z katalogu Lumiere’ów. Obrazy poddane cyfrowej rekonstrukcji rozbłyskują na ekranie kinowym światłem, które zachwyca, budzi szacunek i hipnotyzuje – jak wtedy, w 1895…
Zatem od początku, od pierwszego seansu kino, na ówczesnym etapie będące „kinematografem atrakcji”, manifestuje swoją synergię z Widzem Filmowym – z jego potrzebami, gustami, preferencjami uznając go za instancję dla której, poprzez którą to niezwykłe wydarzenie powstaje, żyje i doświadcza przemian. Duch zbiorowości i egalitaryzmu unosi się nad czasami Lumiere’ów, już wtedy rodzi się jednak przeświadczenie, że film będzie sztuką masową, ale widz – to także byt pierwszoosobowy…
Powoławszy do życia swój magiczny wynalazek – kinematograf atrakcji, Lumiere zachwycony możliwością rejestracji podarował widzowi świat w obrazach. On – fotograf obdarzył ruchem statyczne wizerunki, wpuścił w nie potężny strumień życia, pospolitą materię rzeczywistości zamieniając w fascynujące ekranowe spektakle. Na pozór – cóż niezwykłego i wartego ekranowej opowieści kryje się w „wyjściu robotników z fabryki”, „w śniadaniu dziecka” lub – we „wjeździe pociągu na stację” ? Całe to bogactwo wypreparowanych z codzienności, podstawowych niekiedy gestów, banalnych zdarzeń, powszednich sytuacji dzięki genialności twórcy kinematografu złożyło się na narodziny celuloidowej kopii rzeczywistości. Zaś my – widzowie wpatrzeni w srebrny ekran zaczęliśmy patrzeć, myśleć i odczuwać kinem. Zagarnął nas zbiorowy seans psychoanalityczny.
Gdyby twórca „Wjazdu pociągu na stację” żył dzisiaj, tutaj – zapewne podpisałby się /wraz z bratem/, jako reżyser i jako producent swoich obrazów pod hasłem naszego festiwalu. Hasłem, które deklaruje, iż to „Widz – Gra – Kino”. Dlatego tę edycję, która całym swoim bogactwem zwraca się w stronę widza dedykujemy pamięci braci Lumiere – tych, którzy w 1895 roku oferując światu publiczny spektakl filmowy powołali do życia NAS – Widzów Filmowych.
Anita Skwara
***
Co? 4. edycja Międzynarodowego Festiwalu Producentów Filmowych REGIOFUN
Kiedy? 22-27 października 2013 r.
Gdzie? Kino Kosmos | Kinoteatr Rialto | Kino Światowid I Katowice