Brain Wait – gwiazda tegorocznych Śląskich Dni Architektury. Architektura to jeden z najłatwiej zauważalnych dyspozytywów kulturowych. Od zarania dziejów kultura jest bezustannie tworzona, kształtowana, rozwijana i zmieniana. Dzięki takim Mistrzom Architektury jak Brian Wait z paryskiego Ateliers Jean Nouvel architektura ewoluuje ku nowoczesności nie zapominając o swym wielowiekowym dziedzictwie kulturowym.
Ateliers Jean Nouvel to wynik doświadczeń kilku firm architektonicznych zarządzanych przez Jeana Nouvela od 1970 roku. Założone w 1994 roku jest dzisiaj jednym z największych pracowni projektowych we Francji. Główna siedziba firmy mieści się w Paryżu, zaś jej międzynarodowe oddziały znajdują się w Londynie, Kopenhadze, Minneapolis, Rzymie, Madrycie i Barcelonie. Dobrze rozbudowany system informacyjny pozwala na dogodne komunikowanie się, w tym organizowanie videokonferencji z udziałem klientów wewnętrznych i zewnętrznych przez 24 h godziny na dobę. Nowoczesne stanowiska pracy wyposażone są m.in. w programy do modelowania w 3D, rysowania, tworzenia obrazów i zarządzania projektami.
Atelier zarządzane jest przez dwie osoby. Jean Nouvel jest źródłem architektonicznych koncepcji, zaś Michel Pélissié, z doświadczeniem w biznesie, prawie i budownictwie, pełni funkcje prezesa i dyrektora generalnego. Brian Wait, gość tegorocznych Śląskich Dni Architektury, po 5 latach zasiadania na stanowisku dyrektora agencji, został jednym z partnerów Ateliers Jean Nouvel. Z pochodzenia Amerykanin, a więc osoba perfekcyjne władająca angielskim, współczesną biznesową ‘lingua franca’, często zaangażowany jest w projekty o charakterze międzynarodowym. Taki podział ról zapewnia radykalność stylu oraz perfekcyjne zarządzanie atelier. By w pełni sprostać wyzwaniom 122 osobowy zespół AJN ma bardzo międzynarodowy charakter. Pracownia zatrudnia osoby z Francji (80), Niemiec (7), Włoch (3), Stanów Zjednoczonych (3), Japonii (3), Libanu (3), Hiszpanii (3), Chin (3), Belgii (2), Algierii (2), Portugalii (1), Austrii (1), Bułgarii (1), Turcji (1), Wielkiej Brytanii (1), Maroko (1), Finlandii (1), Szwajcarii (1), Argentyny(1), Laosu (1), Korei (1), Singapuru (1) i Australii (1).
Wśród wykonanych przez firmę projektów znajdują się muzea, sale koncertowe, centra konferencyjne, teatry, hotele, biurowce, centra handlowe, budynki mieszkalne i prywatne rezydencje na całym świecie. Obecnie AJN realizuje ponad 40 projektów w 13 państwach świata, w tym w Nowym Jorku, Barcelonie, Wiedniu, Abu Dhabi, Doha, Singapurze, Kuala Lumpur, Sydney, Paryżu, Londynie.
Jean Nouvel uważany jest za jednego z najbardziej innowacyjnych architektów świata. Jego projekty pozostają w harmonii z otoczeniem. Te dyspozytywy kulturowe tak przekształcają krajobraz, w którym są osadzone, iż zwykle urastają do rangi wydarzeń, nie tylko na skalę lokalną, ale i światową. Zdaniem Mistrza nowoczesność nie polega na ‘zrzucaniu’ na powierzchnię Ziemi obiektów wyizolowanych z kontekstu. Doskonałym przykładem jest tu wdrażany obecnie projekt paryskiej filharmonii. Budynek ma być ulokowany na obszarze parku, a jednocześnie jest tak zaprojektowany, że staje się jego przedłużeniem i integralną częścią.
‘Nowoczesna architektura winna przyciągać, nie odstraszać ludzi’, tłumaczył podczas wykładu poglądy Mistrza Brian Wait. Dowodem, że tak się dzieje są liczne nagrody, w tym na przykład nagroda za najprzyjaźniejszy budynek użyteczności publicznej przyznana gmachowi opery w Lyonie.
Projekt, w który najsilniej zaangażowany jest obecnie Brian Wait to Muzeum Narodowe w Doha (arab. الدوحة, ad-Dawha) stolicy Kataru. Jak opowiadał główną ideą tej niezwykle elastycznej koncepcji muzeograficznej było przeświadczenie, iż cały kraj jest niczym muzeum, a wszystkie aspekty jego kultury są niezwykle ważne i ciekawe.
W połowie XXI w. antropolog Clyde Kluckhohn zdefiniował kulturę jako ‘Wzorcowe sposoby myślenia, odczuwania i reagowania, usystematyzowane i przekazywane głównie poprzez symbole będące charakterystycznymi dla grup a uosabiające się w atrefaktach (przyp. aut. dyspozytywach). Esencję kultury stanowią zaś tradycyjne idee i przypisane im wartości.’
Inspiracją dla zespołu architektonicznego projektującego budynek było otoczenie i sama Matka Natura – piaski pustyni, wody Zatoki Perskiej, flora i fauna oraz kultura narodowa mieszkańców Kataru. Z lotu ptaka budynek przypomina kształtem kryształy róży pustyni. Składa się bowiem z ponad 250 dysków. Róże kamienne są wyjątkowo dekoracyjnymi skupieniami gipsowo – kwarcowymi o nierównym przełamie przypominającymi płatki róży. Tworzące się pod powierzchnią wskutek odparowywania silnie zmineralizowanych wód jezior i stopniowo odsłaniane przez wiatr róże piaskowe są wyjątkowo cenionymi kamieniami kolekcjonerskimi. Wnętrze tego budynku, w którym przechowywać się będzie skarby katarskiej kultury narodowej to wysublimowana mieszanka tradycji i nowoczesności. Stworzony w pracowni Nouvela budynek choć bardzo złożony w swej konstrukcji architektonicznej, ma niezwykle proste detale. Jest to przestrzeń mająca służyć spotkaniom, nie tylko z innymi, lecz przede wszystkim z kulturą i dziedzictwem narodowym. Prócz eksponatów, projekcji filmowych na ścianach i wielbłądzich siodeł do odpoczynku po muzealnej podróży w czasie i przestrzeni znalazło się w nim także miejsce na ‘aneks kuchenny’ (ang. food forum), w którym 
mieszkanki Kataru będą mogły pobierać lekcje gotowania. Położony z jednej strony niemalże na wodzie jest pomostem pomiędzy przeszłością a przyszłością. Z drugiej strony gmach otoczony jest ogrodami. Jednym z roślinami pustynnymi i drugim z roślinami nadającymi się do spożycia.
Jean Nouvel prócz tworzenia kreacji architektonicznych jest także autorem dzieła zatytułowanego ‘Louisiana Manifesto’, w którym pisze m.in. ‘The age needs architects who doubt, who seek without thinking they have found, who put themselves at risk to rediscover the values of empiricism, who surprise themselves’.
Jednym ze sponsorów wykładu z cyklu Mistrzowie Architektury była nowosądecka firma Fakro.
Maya Kowalczyk
Autorka ukończyła Uniwersytet Medyczny w Katowicach, podyplomowo zarządzanie i marketing na rynkach zagranicznych GWSH / Europäische Akademie für Führungskräfte Stuttgart, handel zagraniczny na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach, The American Academy Kaplan oraz studia magisterskie na kierunku zarządzanie, specjalność zarządzanie przedsiębiorstwem europejskim w Śląskiej Wyższej Szkole Zarządzania w Katowicach ( dyplomy z wyróżnieniami ).