Nomada (gr. nemein – wypasać, nomas – wędrujący w poszukiwaniu pastwisk) to koczownik, członek grupy ludzi nie posiadającej miejsca stałego zamieszkania. To osoba stale lub sezonowo podróżująca ze względów egzystencjonalnych, handlowych, kulturowych, religinych. Metaforycznie nomadami nazywa się także ekspatów i wędrowców po cyberprzestrzeni.
Świat nie jest homogeniczną jednością pod względem kulturowym, ale pewnym kontinuum postaw, wartości i sposobów zachowania, które można traktować jako całość tylko na bardzo wysokim poziomie abstrakcji. Świat to zarazem religijność i ateizm, różnice regionalne i narodowe, mentalność patriarchalna obok feminizmu, indywidualizm obok nastawienia grupowego, hierarchiczność obok egalitaryzmu itd.
Nomada (gr. nemein – wypasać, nomas – wędrujący w poszukiwaniu pastwisk) to wędrowiec, członek grupy ludzi nie posiadającej miejsca stałego zamieszkania, przemieszczający się w poszukiwaniu lepszych warunków do życia. Od wieków terminem tym określa się członków społeczności pasterskich i zbieracko – łowieckich ludów koczowniczych, w tym Beduinów, Tuaregów, Inuitów, Aborygenów australijskich, Pigmejów, Czukczy, Buszmenów.
Globalni czy też kulturowi nomadzi, zwani także nieustającymi ekspatami (ang. serial expats), to socjologiczny fenomen współczesności. Kiedyś do ich grona zaliczano, przede wszystkim rodziny żołnierzy i dyplomatów. Dziś większość z nich to pracownicy transsnarodowych korporacji. Zdobywanie coraz to nowych rynków zbytu, surowców i innych zasobów to jeden z najlepszych i najstarszych sposobów rozwoju biznesu. Prowadzą oni życie podobne Nomadom. Stąd też dolegliwości natury psychologiczno – medycznej jakie odczuwają nazwano Syndromem Wędrującego Nomada.
Życie ‘seryjnych’ ekspatów to bezustanne doświadczanie zmian. Ich dzieci instynktownie, podobnie jak dzieci Nomadów, wybierają taki sam styl życia do jakiego przywykły w dzieciństwie. Są jednostkami poliwalentnymi kulturowo z wielokrotnąną identyfikacją – posługują się wieloma językami i potrafią uczestniczyć w wielu kulturach. Mają niski opór wobec zmian i łatwo się doń adaptują.
Ciągła potrzeba odkrywania i doznawania czegoś nowego jest stara jak świat. Wiele plemion azjatyckich i afrykańskich przenosi się z miejsca na miejsce od dziesiątków tysięcy lat. Podróżują w celach religijnych, biznesowych, dyplomatycznych i z czystej ciekawości, chęci poznania świata i odmiennych kultur. Czasem nie mają innego wyjścia, ale coraz częściej uważają swe podróże za rodzaj przywileju. Święty Augustyn powiedział kiedyś, że : ‘Świat jest jak wielka księga. Kto nie podróżuje zna tylko jej okładkę’.
Dom nie jest dla nich pojęciem materialnym. To stan duszy. Świadczy o tym chociażby fakt, że wracając do swej pierwszej ojczyzny z dalekich podróży odczuwają szok. Szok zwany ‘szokiem powrotu’.
Thomas Jefferson, twórca ‘Deklaracji Niepodległości’ Stanów Zjednoczonych, niewątpliwie miał rację, że winniśmy wykorzystywać najlepsze i najnowsze osiągnięcia naukowe i techniczne niezależnie od ich pochodzenia i na ich podstawie budować swe własne, nowe cele i marzenia. Wiek XXI to ‘koniec świata schludnych kulturowych pakietów’ albowiem globalizacja w mediach daje swój wyraz w sferze potencjalnie nieograniczonej dyfuzji wartości, modeli, wzorów – również tak zwanej aktywności kulturowej czy szerzej pojmowanej konsumpcji. Jednym z najpotężniejszych mediów globalizacji jest internet. Dzięki niemu każdy z nas stał się Nomadem Cyberprzestrzeni. I nic już tego nie zmieni. Lepiej więc poszukać w tym zjawisku pozytywów, bo szkoda tracić czas na narzekania. Zmiany, nie tylko te o podłożu kulturowym, ale przede wszystkim te związane z postępem naukowo – technicznym to nasza codzienność. Moim zdaniem to nie zmiany są powodem naszej frustracji, a ich nasilające się tempo.
Maya Kowalczyk
Autorka ukończyła Uniwersytet Medyczny w Katowicach, podyplomowo zarządzanie i marketing na rynkach zagranicznych GWSH / Europäische Akademie für Führungskräfte Stuttgart, handel zagraniczny na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach, The American Academy Kaplan oraz studia magisterskie na kierunku zarządzanie, specjalność zarządzanie przedsiębiorstwem europejskim w Śląskiej Wyższej Szkole Zarządzania w Katowicach ( dyplomy z wyróżnieniami ).