Pod koniec wiosny planowana jest w Waszyngtonie kolejna rudna negocjacji Umowy w sprawie inwestycji i handlu pomiędzy UE i USA (TTIP – Transatlantic Trade and Investment Partnership), której celem jest ustanowienie strefy wolnego handlu pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Unią Europejską. Jest to dobra okazja, aby podsumować i zrozumieć przebieg prac nad TTIP oraz istotę debaty publicznej o TTIP, zwłaszcza w kontekście zakończonego właśnie w Katowicach VI Europejskiego Kongresu Gospodarczego, którego zakres tematyczny obejmował w szczególności TTIP.
Procedury i transparentność negocjacji – nie ma miejsca na „tylne drzwi”
Oficjalne negocjacje TTIP między UE i USA rozpoczęły się w czerwcu zeszłego roku. Procedura prac nad porozumieniem jest taka sama jak w przypadku innych umów handlowych UE. Wszystkie ustalenia handlowe na poziomie europejskim są negocjowane przez Komisję Europejską, współpracującą z Radą UE i Parlamentem Europejskim, a ostatecznie akceptowane są przez Parlament Europejski. Następnie decyzja o podpisaniu umowy poddawana jest głosowaniu w Radzie UE, która podejmuje ją za uprzednią zgodą Parlamentu Europejskiego. Ponieważ TTIP wychodzi poza kwestie wolnego handlu, w których UE ma wyłączne kompetencje, i dotyczy także standardów produktów, konieczna będzie tu ratyfikacja przez wszystkie państwa członkowskie UE. W Polsce główną rolę w negocjacjach odgrywa Ministerstwo Gospodarki, które oficjalnie reprezentuję Polskę w procesie negocjacyjnym TTIP. Natomiast w USA porozumienie o wolnym handlu będzie wymagać ratyfikacji w Kongresie.
Prace nad treścią TTIP odbywają się głównie w podzespołach ekspertów UE i USA tworzonych do poszczególnych rozdziałów TTIP, takich jak inwestycje, rolnictwo, energetyka, zamówienia publiczne, konkurencyjność, czy MŚP. Negocjatorów TTIP obowiązuje poufność, co jest typowe dla większości negocjacji handlowych i TTIP nie stanowi tu wyjątku. Komisja Europejska informuje jednak na bieżąco o przebiegu negocjacji na dedykowanej TTIP stronie internetowej , a także utrzymuje kontakty ze stowarzyszeniami handlowymi, organizacjami konsumenckimi i przedstawicielami biznesu. Aktualnie Komisja Europejska prowadzi również konsultacje publiczne na temat klauzuli ISDS (Investor-State Dispute Settlement), które będą trwać do 6 lipca br., a w których mogą wziąć udział wszyscy zainteresowani.
Do tej pory odbyły się już cztery rundy negocjacji, co potwierdza determinację UE i USA do osiągania stałych postępów w porozumieniu TTIP – mówi Marta Pawlak, Legal Counsel w Amerykańskiej Izbie Handlowej w Polsce. Zarówno obie strony deklarują, że nie chcą, aby rozmowy ciągnęły się długimi latami, choć początkowo zakładany termin zakończenia prac nad porozumieniem, koniec 2014 r., jest już trudny do zrealizowania. Wielu obserwatorów twierdzi, że realny i ostateczny termin przypadnie na połowę 2016 roku, tuż przed wyborami w USA.
Marta Pawlak z Amerykańskiej Izby Handlowej wyjaśnia, że przebieg prac nad TTIP jest transparentny i wyznaczony przez przepisy oraz standardy obowiązujące w UE i USA, bez ryzyka wejścia porozumienia „tylnymi drzwiami”. Zaangażowanie w TTIP – na co szansę dają w szczególności konsultacje prowadzone przez Komisję Europejską i tocząca się debata publiczna – daje możliwość wzmocnienia relacji Polski z partnerami w UE i USA i wpływu na treść porozumienia – dodaje.
Wyjątkowa szansa debaty publicznej
Trwające obecnie negocjacje TTIP to niepowtarzalna szansa dyskusji na temat handlu transatlantyckiego, którą Polska powinna jak najlepiej wykorzystać. Polskie firmy późno decydują się na inwestycje i handel z USA, a na amerykańskim rynku napotykają na szereg barier, związanych w szczególności z wymogami administracyjnymi, dostępem do zamówień publicznych, podatkami, cłami i opłatami, czy mobilności utrudnionej obowiązkiem wizowym. Tocząca się debata publiczna na temat TTIP to czas, w którym możemy zaadresować postulaty usprawnienia relacji gospodarczych z USA. Warto wykorzystać ten okres na merytoryczną dyskusję, do której zaprasza nas między innymi Ministerstwo Gospodarki i Komisja Europejska. Pamiętajmy, że TTIP może być w przyszłości punktem odniesienia dla podobnych umów handlowych zawieranych na świecie, dlatego tak istotne jest wypracowanie efektywnego modelu negocjacji i współpracy pomiędzy rządem i biznesem. Kolejną szansą na dyskusję o szansach i wyzwaniach, jakie stwarza TTIP, jest trwający w dniach 7-9 maja br. w Katowicach VI Europejski Kongres Gospodarczy , przede wszystkim panele: „Unia Europejska – USA. Założenia i perspektywy negocjacji w sprawie TTIP” , „Unia Europejska – USA. Partnerzy czy rywale?”, a także „Partnerstwo Transatlantyckie – skutki dla gospodarki”.
***
Amerykańska Izba Handlowa w Polsce (American Chamber of Commerce in Poland – AmCham) jest obecna w Polsce od 1990 roku. Celem działania Izby jest aktywne promowanie amerykańskich inwestycji w Polsce oraz działanie na rzecz poprawy klimatu inwestycyjnego. Wśród członków AmCham jest obecnie ponad 320 firm z kapitałem amerykańskim, których łączne nakłady inwestycyjne przekroczyły 20 miliardów dolarów i które stworzyły ponad 180 000 miejsc pracy. Więcej informacji na: www.amcham.pl