Na Śląsku i w Zagłębiu nauka od wieków była bliżej ludzi. Bliżej niż w innych częściach Polski, a nawet Europy. Za sprawą przemysłowego bogactwa regionu nasi przodkowie pracujący na kolei, w fabrykach, hutach i kopalniach mieli codziennie do czynienia z nauką stosowaną, czyli z efektami ludzkiej myśli przeobrażonymi w maszyny, technologię produkcji i organizację pracy. Każde urządzenie oraz wytworzone przez człowieka i maszynę przedmioty mają w sobie zapisane dzieje nauk podstawowych, które umożliwiły ich działanie.
Mimo braku formalnego wykształcenia, robotnik przemysłowy musiał używać wiedzy i narzędzi, aby efektywnie wykorzystać pracę badaczy, eksperymentatorów i konstruktorów. Życie wielu pokoleń przebiegało tu blisko nauki w działaniu, przez co wytworzył się unikalny kapitał kulturowy naszego regionu, na który składają się m.in.: etos dobrej roboty, wysoka kultura techniczna, nawyk majsterkowania i domowej wynalazczości. 4. Śląski Festiwal Nauki KATOWICE – „Nauka jest bliżej” Dyrektor generalny ŚFN KATOWICE prof. dr hab. Ryszard Koziołek prorektor Uniwersytetu Śląskiego ds. kształcenia i studentów APLIKACJA FESTIWALOWA Harmonogram 4. Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE SPIS TREŚCI Istnieje też druga, ciemniejsza strona życia blisko nauki w działaniu. Dziś, gdy jesteśmy w samym środku groźnego kryzysu klimatycznego, widać jeszcze inną wyjątkowość Śląska i Zagłębia. To tu społeczność najwcześniej zdała sobie sprawę, że sukcesy nauk stosowanych mają bardzo wysoką cenę: degradację środowiska naturalnego, choroby zawodowe, pogłębianie różnic ekonomicznych. Takie doświadczenia, powtarzane przez dziesięciolecia, przygotowały miejsce dla nauk o człowieku, które rozwiną się na Śląsku w drugiej połowie XX w.: medycyny, humanistyki, sztuki i nauk społecznych. One przynoszą rozumienie życia w jego biologicznym i kulturowym wymiarze oraz pozwalają nazwać i opisać potrzeby i wartości ludzkiego istnienia. Spróbujmy w wyobraźni uruchomić przyspieszony film, na którym przemysłowy pejzaż Śląska i Zagłębia nagle zaczyna się wzbogacać o nieznane tu wcześniej instytucje nauki i sztuki: Akademię Muzyczną (1929), Uniwersytet Ekonomiczny (1937), Politechnikę Śląską (1945), Śląski Uniwersytet Medyczny (1948), Politechnikę Częstochowską (1949), Uniwersytet Śląski (1968), Akademię Wychowania Fizycznego (1970), Akademię Sztuk Pięknych (1947/2001), Akademię Techniczno-Humanistyczną (1969/2001), Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie (1971/2018). Dzięki nim każdy mieszkaniec regionu może powiedzieć, że żyje w bliskości nauki – tej akademickiej i tej stosowanej. Dziś za sprawą nauki (wynalazku Internetu) dostęp do niej stał się łatwy niemal dla każdego i nie trzeba być studentem ani naukowcem, aby móc śledzić badania oraz ich efekty. Nigdy wcześniej tak wielu ludzi nie interesowało się nauką, także dlatego, że wydaje się ona jedynym wiarygodnym sposobem wyjaśniania rzeczywistości i dokonywania w niej korzystnych zmian. Śląski Festiwal Nauki KATOWICE chce czerpać z wymienionych źródeł idee i pomysły prezentowania dokonań naukowych, ale bardziej jeszcze inspirację do współtworzenia społeczeństwa, w którym obywatele ulepszają życie z innymi, opierając się na rozumie, wiedzy i dobru wspólnym. Bądźmy znów razem na 4. Śląskim Festiwalu Nauki w Katowicach.
Dyrektor Generalny ŚFN KATOWICE prof. dr hab. Ryszard Koziołek prorektor Uniwersytetu Śląskiego ds. kształcenia i studentów