Herbata to symbol gościnności w wielu kulturach świata. Parzona po mongolsku zielona herbata ‘Ogedei Khaan’ ma nie tylko wyjątkowy smak, ale i potencjał energetyczny.
Po powitaniu gospodarz częstuje gościa tabaką ze specjalnej tabakierki. Podając prawą ręką swoją tabakierkę, zabieraj jednocześnie tabakierkę rozmówcy. Podczas większej biesiada uczestnicy podają obiegiem tabakierkę, przyjmując jednocześnie tabakierki innych. Tabakierki od dawien dawna są przedmiotem dumy każdego Mongoła. Wykonuje się je na ogół ze srebra zdobionego koralami lub kamieniami szlachetnymi. Tradycyjnie ojciec przekazuje swą tabakierkę najmłodszemu synowi. Zachowany do dzisiejszych czasów zwyczaj wzajemnego częstowanie się tabaką jest wyrazem szacunku. Po tabace podaje się herbatę, produkty leczne, a potem inne dania w zależności od czasu trwania i charakteru wizyty. Tradycja gościnności bardzo ułatwia poruszanie się po stepie. Wędrowiec może być pewien, że w każdej jurcie znajdzie wszystko co niezbędnie : gościnę, nocleg, jedzenie, a często także konie czy wielbłąda na dalszą drogę. Takie jest niepisane prawo stepu. Jednym z najbardziej popularnych obyczajów jest zwyczaj częstowania herbatą. Jeśli gość chociaż na chwilę zajdzie do jurty o dowolnej porze dnia czy nocy, gospodarz albo gospodyni obowiązkowo poczęstuje go zieloną herbatą zabielaną mlekiem lub ajragiem (kumys, czyli sfermentowane kobyle mleko z kilkuprocentowym alkoholem). By ją przygotować specjalnie przygotowane liście zielonej herbaty gotuje się na otwartym ogniu na mleku z wodą. Potem jest soli się do smaku i dodaje tłuszcz zwierzęcy. Najczęściej jest to łój barani, rzadziej masło. Ta z dodatkiem masła jest moim zdaniem o niebo 
smaczniejsza. Często do takiej herbatki wrzuca się także ugotowaną kaszę jaglaną oraz zioła. Mongolia to nie tylko kraj mchów i porostów, ale także 845 roślin leczniczych. Taki napój nie tylko gasi pragnienie podczas uczty z tłustą baraniną czy w upały, ale także dodaje sporo energii. Co jednak najważniejsze ma pyszny smak. Naprawdę warto spróbować ! Poczęstunek napojem białego koloru od dawna uważa się w kulturze mongolskiej za wyraz szacunku i czystości uczuć. Podnosząc herbatę gospodyni na znak szacunku i uważania podaje gościowi czarkę dwoma rękami. Gość powinien ją także przyjąć obiema rękami. Gestem tym okazuje się bowiem szacunek dla gospodarzy i wyraża swe podziękowanie. Zwyczaj dawania i przyjmowania prezentu dwoma rękami istnieje w Mongolii od bardzo dawna. Gest oznacza ‘proszę albo dziękuję’. Nie należy być więc zdziwionym gdy Mongoł otrzymując prezent nie dziękuje słowami, tylko przyjmuje go obydwoma rękami. Tym wyraża słowa podzięki. Po herbacie na stół podaje się baraninę, rozdzieloną na części. Najbardziej honorowe z części, łopatki i schab, otrzymuje najstarszy lub najbardziej honorowy gość, który powinien podzielić się nim z pozostałymi osobami. Zatem częstuje rosołem tak zwanym Guriltai szul ( rosół z mięsem i domowymi kluskami ). Podaje się także ajrag, czasem tarag ( kefir ) albo urum ( gruby kożuch mleczny ). Ajrag to nie tylko ważna porcja codziennego pożywienia pasterza, ale także środek leczniczy. Leczy się nim gruźlicę. W Mongolii mówi się, że ajrag jest podstawą odżywiania, jak esencja jest osnową herbaty. Przy poczęstunku napojami niektórzy starsi Mongołowie dopełniają jeszcze obrzędu ‘ofiary – dania’. Na przykład przed tym nalać gościowi honorowemu herbaty, gospodyni kropi kilka kropli w niebo na cztery strony świata aby dobrobyt nie ominął jej domu. Pokropienie ( polewanie ) mlekiem, czy ajragiem wchodzi w rytuał powitania zwycięzców w wyścigu konnym oraz pożegnania bliskich krewnych wyruszających w daleką drogę. Innym ciekawym dla obcokrajowców zwyczajem jest niewątpliwie rozdawanie najpierw Deedż ( najlepsza część jedzenia ) głowie rodziny, a potem gościom i innym członkom rodziny według wieku. U Mongołów w uroczystych ceremoniach gościowi wręczają chadak ( jedwabna szarfa przeważnie koloru niebieskiego ). Podawany jest on w obu wyciągniętych przed siebie rękach wraz z czarą napoju białego koloru, przeważnie mleka lub kumysu. Biały kolor napoju i niebieski chadak symbolizują szczerość i wieczność życzenia. Przyjmując czarę i chadak obydwoma rękoma, gość powinien prawą ręką przerzucić chadak w ten sposób, żeby odkryty brzeg z symbolicznymi ornamentami był zwrócony ku podającemu, życząc mu w ten sposób wszystkiego najlepszego. Treść życzeń 
zależy od charakteru wizyty.
Prócz tradycyjnej zielonej herbaty po mongolsku miałam także okazję spróbować tradycyjnych mongolskich placków huszur w dwóch wersjach : bez mięsa i z baraniną. Równie pyszne jak słona herbata gotowana na mleku z wodą.
Maya Kowalczyk
Autorka składa podziękowania Stowarzyszeniu Polska – Mongolia za udostępnienie materiałów na temat Mongolii.