Cywilizacje Greków i Rzymian nadały winu miano trunku bogów. Przez lata picie wina było kwestią prestiżu. Dziś wino kupuje się jak opcje. Francuzi mawiają, iż dobre wino nie potrzebuje etykiety.
Wojciech Bosak z krakowskiego Instytutu Winorośli i Wina rozpoczął swój wykład zatytułowany ‘Początki uprawy winorośli w Europie Środkowej’ stwierdzeniem, iż wino jest ważną częścią historii kultury i cywilizacji. Już czasach starożytnych odgrywało ono znaczną rolę w handlu światowym, a rynek winny, obok zbożowego i oliwnego, był jednym z najbardziej chłonnych i stabilnych. Ostatnie odkrycia archeologiczne pokazują, że najstarsze ślady uprawy winorośli i produkcji wina o udokumentowanej ciągłości pochodzą z doliny południowego Kaukazu. Tradycja produkcji wina na obszarze pogranicza gruzińsko – armeńskiego liczy sobie ponad 7 000 lat. Tam wino robi się samo. Do olbrzymich glinianych amfor zakopanych w ziemi wrzuca się zmiażdżone winogrona. Zamyka się je glinianymi deklami, które zakleja się gliną. Po 2 – 3 miesiącach wino, bez żadnych dodatków typu drożdże i siarkowanie, jest gotowe. Po otwarciu amfory czerpie się je drewnianym czerpakiem i cedzi przez wiklinowe sitka. Podobnie robi się wino na południowych Węgrzech czy w Syrii. Kosztowałam takiego wina (na zdjęciu obok) w klasztorze św. Sergiusza w Maaluli. Ludność tego syryjskiego miasteczka nadal posługuje się językiem Jezusa Chrystusa, czyli aramejskim. Wino miało pyszny aksamitny posmak. Doskonale nadawało się na wieczór konesera połączony z degustacją czekolady.
W Gruzji wino nadal podaje się w glinianych czarkach, takich jak znajdowano w osiedlach neolitycznych. W Syrii czarki wykonane są ze szkła.
Już w II – III w. n.e. technologie produkcji wina na wschodnich i zachodnich krańcach Cesarstwa Rzymskiego różniły się znacznie od siebie. Na wschodzie wino wytwarzano tak jak na Zakaukaziu, na zachodzie w powszechnym użytku były prasy. Na zachodzie dość wcześnie pojawiły się drewniane beczki, które bardzo wolno rozpowszechniały się na terenach wschodnich. Nawet noże do cięcia winorośli były inne. W owych czasach europejską prowincją, w której produkowano najwięcej wina była Pannonia. Zajmowała ona tereny dzisiejszych Węgier oraz wschodniej Austrii i Słowenii, położone na prawym brzegu Dunaju. Produkowano tam więcej win niż w Italii czy Galii. Wówczas jedynie prowincje azjatyckie i afrykańskie mogły poszczycić się większą produkcją wina.
Średniowiecze
Ponowna ekspansja kultury wina przypada na VIII – IX w. Ma ona związek z rozprzestrzenianiem się Chrześcijaństwa. Zgodnie bowiem z prawem kanonicznym wino lub sok z winogron, nawet tych niedojrzałych, jest niezbędnym elementem liturgii mszy. W tamtych czasach na Starym Kontynencie prawie nie było dróg handlowych, a więc gdzie docierało Chrześcijaństwo, tam docierała uprawa winorośli. Były to nawet tak odległe i niesprzyjające klimatycznie miejsca jak Szkocja czy południowa Skandynawia. Na naszych ziemiach umiejętność uprawy winorośli była znana jeszcze przed chrztem Polski. We wczesnym średniowieczu konsumpcja wina uważana była za symbol przynależności do kultury europejskiej. Pierwszym miastem na ziemiach polskich, które zaczęło importować wina węgierskie, głównie tokaj, był Biedrz. Na dwór krakowski były one sprowadzane za sprawą Zygmunta Starego, który spędziwszy 2 lata na dworze w Budzie zaraził się pasją do tamtejszych win. Po dziś dzień są to wina produkowane z odmian nie spokrewnionych z europejskimi, a wywodzącymi się z terenów dawnego państwa hazarskiego, tj. północnego Kaukazu i Azji Środkowej. Węgrzy bowiem, zanim przenieśli się do Europy, byli wiernymi wasalami Hazarów i zamieszkiwali obszar pomiędzy Kaukazem a dolną Wołgą.
Obecnie w Polsce istnieje ponad 800 winnic zajmujących łącznie obszar ponad 400 ha. W większości są to małe, amatorskie winnice.
Maya Kowalczyk
Autorka ukończyła Uniwersytet Medyczny w Katowicach, podyplomowo zarządzanie i marketing na rynkach zagranicznych GWSH / Europäische Akademie für Führungskräfte Stuttgart, handel zagraniczny na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach, The American Academy Kaplan oraz studia magisterskie na kierunku zarządzanie, specjalność zarządzanie przedsiębiorstwem europejskim w Śląskiej Wyższej Szkole Zarządzania w Katowicach ( dyplomy z wyróżnieniami ).