‘Życzenia spełnienia wszystkich marzeń i planów w Nowym Roku’, przekazała Aleksandra Herba, dyrektor generalna Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach, w trakcie ceremonii oficjalnego otwarcia konferencji ‘Współczesna kobieta sukcesu’.
Kim tak naprawdę jest kobieta sukcesu ?
Zaangażowaną feministką, perfekcyjną businesswoman czy może kochającą matką i żoną zarazem ?
A może jest każdą z nich ?
Odpowiedzi na te i inne nurtujące współczesne kobiety pytania znaleźć można było w trakcie konferencji ‘Współczesna kobieta sukcesu’ zorganizowanej przez Regionalną Izbę Gospodarczą w Katowicach.
Konferencję rozpoczęło wystąpienie Aleksandry Herby, dyrektor generalnej Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach. W dalszej części prelekcje wygłosiły m. in. dr Jolanta Klimczak – Ziółek, socjolożka i wykładowczyni Uniwersytetu Śląskiego – ‘Matka, Polka, Feministka ? Wizerunek współczesnej kobiety sukcesu’ oraz Dorota Stasikowska – Woźniak, prezes Polskiego Domu Kreacji, pisarka, animatorka kultury i zmian społecznych – ‘Dlaczego blondynka ? Kobieta w polityce’. O swojej drodze do sukcesu i karierze założycielki firmy opowiedziała Joanna Janus, Niezależna Dyrektor Sprzedaży w firmie ‘Mary Kay Cosmetics’, która w dalszej części spotkania wraz z Aleksandrą Flak, liderką sprzedaży ‘Mary Kay Cosmetics’, poprowadziła mini wykład na temat makijażu biznesowego. O olbrzymiej roli badań profilaktycznych przekonywał w trakcie swej prezentacji ‘Wybierz życie’ jedyny obecny na sali mężczyzna lek. med. Andrzej Czuba, koordynator Wojewódzkiego Ośrodka Koordynującego Narodowego Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy w Gliwicach.
Matka, Polka, Feministka ?
Sukces to ostatnio bardzo modny temat dyskursów, także medialnych. By o nim mówić należałoby wpierw zdefiniować to pojęcie. Podjąwszy taką próbę dr J. Klimczak – Ziółek, socjolog z Uniwersytetu Śląskiego posłużyła się w tym celu perspektywami obecnymi we współczesnej literaturze : ‘Z jednej strony potraktowany [sukces] został jako osiągnięty cel, z drugiej jako droga. Zatem będzie to perspektywa dynamiczna pozwalająca nam uznać, że sukces jest pewnym procesem, który się ciągle dzieje i stwarza. Właściwie nie ma kresu i zawsze jest pewną perspektywą przyszłościową.’ Dr J. Klimczak – Ziółek zaproponowała również przedstawienie sukcesu w kategoriach indywidualnych i zbiorowych. ‘Sukces jako pewna koncepcja jednostki będzie definiowany poprzez pryzmat konkretnej kobiety. Tego co chce zrobić, co jest dla niej ważne. Z kolei perspektywa obiektywna będzie odsyłać nas do pewnych społecznych wyobrażeń o tym jak inni chcą postrzegać kobietę sukcesu’, mówiła dr J. Klimczak – Ziółek. Podkreślając wagę obu tych perspektyw, subiektywnej i obiektywnej, wskazywała na fakt, iż najczęściej koncept sukcesu na poziomie indywidualnym opiera się w znacznej mierze na pewnych zastanych wzorcach sukcesu, do których aspirujemy, które nas inspirują, które być może kierują naszym działaniem. Prelegentka wskazała także na wynikający z wzorów sukcesu jego ‘płciowy’ charakter. Pierwszym z przytoczonych przez nią argumentów przemawiających za tą tezą były wyniki badań socjologicznych, które pokazywały, iż w większości mężczyźni utożsamiają sukces z sukcesem na niwie zawodowej, awansem i prestiżem w sferze społecznej, zaś kobiety z wykonywanymi przez siebie rolami rodzinnymi. Kolejne odnosiły się do miejsca ulokowania kontroli. Sukces kobiety nadal zwykle jest sukcesem ulokowanym zewnętrznie, poza nią samą. Stereotypowy mężczyzna to osoba o wewnętrznie ulokowanej kontroli, który sam sobie definiuje kryteria sukcesu i sam siebie czyni miarą jakości i stopnia jego realizacji. Jak się okazuje kobietom, w przeciwieństwie do mężczyzn, towarzyszy często uczucie lęku przed sukcesem. Społeczeństwo oczekuje bowiem od nich potwierdzenia, że nie odeszły zbyt daleko od swych stereotypowych kobiecych ról.
Kobieta nowoczesna
Mówiąc o sukcesie kobiety nowoczesnej dr J. Klimczak – Ziółek podkreślała, iż jego podstawowym wskaźnikiem jest niezależność ekonomiczna, która utożsamiana jest z aktywnością zawodową, potrzebą nieustannego samodoskonalenia się i samorozwoju, świadomością prawną bądź wykształceniem. Businesswoman to kobieta funkcjonująca w męskim świecie. Ta zmaskulinizowana rola wymaga od niej aktywności, kreatywności, niezależności, wewnątrzsterowności. Równocześnie przy ocenie wielkości jej sukcesu ważkim elementem będzie stereotypowa kobiecość. Przykładem nowoczesnej kobiety sukcesu ulokowanego w przestrzeni egalitarnej była rola dziennikarki – kobiety, która z jednej strony dba o estetykę, a z drugiej w sposobie uprawiania zawodu posługuje się męskim stylem dziennikarskim. Zgodnie z wynikami badań przytoczonymi przez prelegentkę w Polsce wśród 25 najlepiej zarabiających osób powszechnie znanych są aktorki, piosenkarki i dziennikarki.
Kobieta wyemancypowana
To co wyróżnia emancypantkę to kobieca solidarność, podejmowanie działań na rzecz kobiet, aktywność społeczna skierowana na wspieranie różnych grup zmarginalizowanych, wolność jednostkowa i osobista, zaangażowanie w działalność społeczną i zmiany społeczne. Przykładem są role działaczki, intelektualistki i pisarki. Kobiety te nastawione na zadania, promowanie i wdrażanie zmian oraz instrumentalizację często świadomie rezygnują z estetyzacji wizerunku.
Kompromis – Matka, Polka, Feministka
Ten kompromisowy model, o którym wspomniała dr J. Klimczak – Ziółek to kobieta odnosząca sukcesy na wielu polach jednocześnie. To kobieta odgrywająca tradycyjne role w nietradycyjny sposób.
Wystąpienie zakończyło się konstatacją, iż ‘Koncepcja sukcesu kobiet winna być koncepcją autorefleksji samej kobiety. Byłoby idealnie by na te autorefleksję pozwalały wzorce kulturowe i by stawały się one na tyle pojemne, aby zamiast modeli można było mówić o sukcesie jako o czyś wielotorowym i niepowtarzalnym’, mówiła dr J. Klimczak – Ziółek.
Maya Kowalczyk