Co jest bardzo ciekawe, możesz natrafić na dwa odmienne stanowiska.
Pierwsze stanowisko jest takie, że rejestracja znaku towarowego nie jest potrzebna, bo istnieją przepisy (np. ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji), które zapewniają ochronę prawną.
Drugie, forsowane głównie przez firmy oferujące rejestrację znaków towarowych, polega na tym, że tylko rejestracja marki w Urzędzie Patentowym zapewnia ochronę. W innym przypadku twoją markę może wykorzystać każdy.
Jednakże oba te stanowiska bardzo upraszczają ten temat. W praktyce jest to nieco bardziej skomplikowane. Niezarejestrowana marka może być chroniona wyłącznie na ograniczonym terenie. Są przypadki kiedy swojej marki będziesz mógł nadal używać, nawet jeśli konkurent ją zarejestrował. W temacie znaków towarowych nie ma prostych odpowiedzi, dlatego coraz więcej przedsiębiorców korzysta z usług rzecznika patentowego.
Zobacz również:
- Prawa autorskie do logo firmy. 7 szkodliwych mitów!
Na jakiej podstawie marka jest chroniona?
Niezastrzeżony znak towarowy jest chroniony na podstawie przepisów:
- kodeksu cywilnego – głównie art. 4310
- ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji – art. 5 oraz art. 10
- ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych – art. 1, przy czym należy pamiętać, że ochronie z tytułu prawa autorskiego podlega jedynie logo, czyli znak graficzny
Natomiast zarejestrowany znak towarowy jest prawnie chroniony od momentu wpisania go do odpowiedniego rejestru. W zależności od zasięgu terytorialnego ochrony może to być rejestr:
- krajowy – oznaczenia chronione na terytorium Polski, zarejestrowane w Urzędzie Patentowym RP
- regionalny – znaki objęte ochroną na terenie Unii Europejskiej, zgłoszone w Urzędzie UE ds. Własności Intelektualnej (EUIPO)
- międzynarodowy – wszelkie znaki chronione prawnie w różnych krajach na świecie, zarejestrowane w Światowej Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO)
Jaki jest koszt ochrony marki?
W tym miejscu można zauważyć znaczącą różnicę między znakiem zarejestrowanym, a niezarejestrowanym.
Ochrona marki niezarejestrowanej jest darmowa. Nie musisz wnosić żadnych opłat, by móc korzystać z praw wynikających z podanych wcześniej ustaw.
W przypadku zarejestrowanej marki sprawa wygląda inaczej. Konieczne jest uiszczenie opłat urzędowych, których wysokość zależna jest od ilości wybranych klas towarowych. 10 letnia ochrona znaku towarowego w jednej klasie w Polsce to koszt 890 zł. Jeśli korzystasz z pomocy rzecznika patentowego, to musisz też wziąć pod uwagę jego wynagrodzenie.
Ochrona bez rejestracji może wydawać się kusząca – w końcu nie musisz za nią płacić. Pamiętaj jednak, że jest ona bardzo ograniczona. Silniejszą ochronę oraz pewniejszą pozycję na rynku da ci rejestracja znaku towarowego w Urzędzie Patentowym.
Jak udowodnić, że przysługują mi prawa do marki?
Ochrona niezarejestrowanej nazwy firmy powstaje w wyniku komercyjnego posługiwania się nią. Ten kto pierwszy oferował na rynku swoje towary bądź usługi pod daną nazwą, ten ma do niej prawa.
Niestety fakt ten nie jest nigdzie zapisywany. W ewentualnym sporze w sądzie to sąd, na podstawie dostarczonych przez ciebie dowodów, zdecyduje czy prawa do tej marki ci przysługują. Mogą się one okazać niewystarczające i sąd uzna, że tą nazwą niewolno ci się posługiwać.
Dużo prościej jest udowodnić swoje prawa do marki jeśli jest ona zarejestrowana. Po zakończeniu procedury rejestracyjnej, urząd wyda ci świadectwo ochronne. W tym dokumencie znajdują się informacje o tym:
- jaki znak towarowy został zarejestrowany (czy jest to nazwa czy logo)
- jakie produkty lub usługi są tym znakiem oznaczane
- na jakim terytorium znak ten jest chroniony
- komu przysługuje prawo do tego znaku
Dla ciebie najważniejsza jest ta ostatnia informacja. W czasie procesu samo przedłożenie świadectwa ochronnego wystarczy, by potwierdzić twoje prawa do danej marki.
Od kiedy moja nazwa firmy jest chroniona?
Zaznaczyłem już wcześniej, że niezarejestrowana nazwa firmy jest chroniona od momentu rozpoczęcia działalności komercyjnej pod tą nazwą. Trudno jednak określić dokładny czas trwania takiej ochrony. Oczywiście póki korzystasz z tej nazwy to jest ona chroniona, ale czy ochrona ta znika w momencie zaprzestania działalności? Można przyjąć, że nie i jeszcze przez pewien czas (kilka miesięcy) nadal podlega ochronie.
Natomiast przy nazwach zarejestrowanych wszystko jest dokładnie określone. Zarejestrowany znak towarowy otrzymuje ochronę prawną na okres 10 lat. Czas ten liczy się od dnia złożenia wniosku o rejestrację do Urzędu Patentowego. Ochronę można przedłużać po jej wygaśnięciu na kolejne 10 lat.
Zasięg ochrony prawnej nazwy firmy
Niezależnie od tego czy posługujesz się nazwą zarejestrowaną czy niezarejestrowaną, ochrona prawna jest ograniczona do określonego terytorium. Zauważalna jest jednak różnica w zasięgu tej ochrony.
Niezastrzeżona nazwa firmy będzie chroniona wyłącznie w obrębie terenu, na którym prowadzisz swoją działalność. Jeśli więc działasz w danym mieście, a ktoś inny, działający na drugim końcu kraju, posługuje się tą samą nazwą to nie masz żadnej możliwości zakazania tej osobie korzystania z twojej nazwy. Prowadząc np. sklep internetowy jesteś w nieco lepszej sytuacji, oczywiście o ile posiadasz mocne dowody na to, że działasz na terenie całej Polski.
Zarejestrowana firma może być chroniona na terenie całego kraju lub konkretnego regionu. Jeśli zarejestrujesz znak towarowy w Urzędzie Patentowym RP, to twoja marka będzie chroniona w całym kraju. Natomiast rejestracja unijnego znaku towarowego lub międzynarodowego znaku towarowego pozwala poszerzyć zasięg ochrony prawnej na inne kraje. Jest to kolejny aspekt, w którym znak zastrzeżony ma przewagę nad niezastrzeżonym. Jak już wiesz, w świadectwie ochronnym określony jest zasięg terytorialny twojego znaku. Nie musisz więc przedstawiać setek dowodów, wystarczy ten jeden.
Co w sytuacji sporu o nazwę firmy?
Zanim w ogóle sąd będzie mógł rozstrzygnąć czy twoje prawa do nazwy firmy zostały naruszone, musisz udowodnić, że faktycznie takie prawa posiadasz.
Jeśli posługujesz się nazwą niezarejestrowaną to będziesz musiał przygotować bardzo przekonujące dowody na to, że jako pierwszy korzystałeś z tej nazwy. Spory tego typu są jednak bardzo nieprzewidywalne – sąd może faktycznie przyznać ci rację, stwierdzając jednak, że ochrona jest ważna tylko na terenie twojego miasta lub że tylko część towarów była oznaczana tą nazwą.
W ten sposób, po procesach ciągnących się przez długie lata, możesz dowiedzieć się, że w żaden sposób nie możesz zakazać konkurentowi działającemu w innym mieście, czy oferującemu inny rodzaj produktów, posługiwania się tą nazwą.
Dużo prościej jest w przypadku znaku zarejestrowanego. Udowodnienie przysługujących ci praw to jedynie kwestia przedłożenia świadectwa ochronnego. W takiej sytuacji sąd musi uznać twoje prawa do marki. Nadal możesz w ewentualnym sporze korzystać z praw przysługującym niezastrzeżonej firmie. Masz więc dużo większą szansę na wygraną.
Podsumowanie
Nawet niezarejestrowana nazwa firmy jest objęta ochroną prawną. Brak jakichkolwiek opłat oraz brak konieczności chodzenia po urzędach jest bez wątpienia dużą zaletą. Pamiętaj jednak o tym, że darmowa ochrona jest niewielka i w pewnych sytuacjach po prostu się nie sprawdzi. Najsilniejszą ochronę daje oczywiście rejestracja marki w Urzędzie Patentowym. Choć wymaga to pewnego wkładu finansowego, to jest to najskuteczniejszy sposób na zapewnienie swojej marce ochrony prawnej. Z tym jednak najlepiej zgłosić się do rzecznika patentowego, który udzieli fachowej porady i pomoże w rejestracji.