2/3 polskich przedsiębiorców uważa, że w ciągu ostatniego roku koniunktura gospodarcza się pogorszyła, a prawie 70% odczuwa tego skutki we własnej firmie. Pomimo tych niepokojących informacji przedsiębiorcy dostrzegają pierwsze symptomy poprawy – co trzeci przedsiębiorca spodziewa się poprawy ogólnej koniunktury w ciągu najbliższych 3 miesięcy, a 38% prognozuje zakończenie kryzysu w przeciągu najbliższego roku. Przekonania przedsiębiorców są zgodne z analizami i prognozami wynikającymi z prac zespołu Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie i PARP realizowanych w ramach projektu Instrument Szybkiego Reagowania (ISR).
Wyniki analiz wskazują, że najniższy punkt spowolnienia polska gospodarka przeszła na przełomie IV kw. 2012 r. i I kw. 2013 r. Eksperci oceniają, że druga połowa 2013 r. przyniesie niewielkie ożywienie, nasili się ono w 2014., by w 2015 r. przejść w fazę wyraźnego ożywienia. Zgodnie z prognozami zespołu badawczego ISR będziemy mieć do czynienia z wyraźną poprawą w branży handlowej – dynamika sprzedaży detalicznej wyniesie ok. 4% pod koniec 2013 r. i ok. 7% w trzecim kwartale 2014 r., na co również wskazują dane GUS z lipca br., potwierdzające korzystny trend sygnalizowany przez ekspertów ISR. Główne źródła przyszłego wzrostu to w opinii analityków – eksport i powoli rosnąca konsumpcja.
Między lipcem a wrześniem 2013 roku, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości przeprowadziła, na reprezentatywnej grupie blisko 600 właścicieli i osób zarządzających firmami działającymi w Polsce, badanie na temat sytuacji gospodarczej w ich branży, w Polsce i na świecie. Badanie zostało zrealizowane w ramach pięcioletniego programu badawczego Panel Polskich Przedsiębiorstw, który jest pierwszym tego typu projektem badawczym realizowanym w Polsce. Jego celem jest bieżąca obserwacja najważniejszych zjawisk i trendów zachodzących w polskiej gospodarce oraz poznanie opinii polskiego biznesu na temat polityki gospodarczej i projektowanych regulacji prawnych
W trakcie III Europejskiego Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorstw, który odbył się w dniach 16-18 września br. w Katowicach (http://www.kongresmsp.eu/pl/) zostaodbyła się Sesja Plenarna pt. „Czy kryzys w Europie i na rynkach globalnych zagraża MSP?”, podczas której Prof. Witold Orłowski, dyrektor Szkoły Biznesu Politechniki Warszawskiej zaprezentował i omówił opinie polskiego biznesu na temat obecnej sytuacji gospodarczej w Polsce i na świecie.
Przeprowadzone przez PARP badanie pokazuje, że polscy przedsiębiorcy oceniają obecną koniunkturę gorzej w porównaniu z czerwcem ubiegłego. Badani przedsiębiorcy uważają, że mamy obecnie do czynienia z kryzysem w ich branży (64%), polskiej gospodarce (78%), jak również gospodarce światowej (82%). Prawie 70% badanych deklaruje również, że obecnie odczuwa skutki spowolnienia. Wśród badanych przedsiębiorców obserwujemy jednak dość liczną grupę optymistów – 28% badanych przewiduje poprawę sytuacji w najbliższych 3 miesiącach, a 38% spodziewa się lepszej koniunktury w ciągu nadchodzącego roku.
Według deklaracji przedsiębiorców, spowolnienie gospodarcze dotyka ich firmy poprzez: nasilenie konkurencji, trudności w pozyskaniu klientów, spadek cen i marż, spadek wolumenu i wartości sprzedaży, opóźnienia w regulowaniu płatności.
Przeciwdziałając skutkom kryzysu gospodarczego przedsiębiorcy wprowadzili lub planują wprowadzić w najbliższym czasie wiele różnorodnych działań. Należą do nich przede wszystkim: ograniczenie kosztów niezwiązanych z zatrudnieniem, pozyskanie nowych rynków i nowe działania marketingowe, oraz modyfikacja produktów czy usług. Warto zwrócić uwagę, że te zamierzenia mają pozytywny wymiar – świadczą o prorozwojowym nastawieniu wobec prowadzonego biznesu. Co więcej, w badaniu przeprowadzonym przez PARP pod koniec 2009 r.[1] przedsiębiorcy pytani o podjęte działania w związku z kryzysem koncentrowali się na ogólnym ograniczaniu kosztów i oszczędzaniu. Nowych rynków zbytu szukał tylko co piąty przedsiębiorca (gdy w 2013 r. trzech na czterech właścicieli firm), działania marketingowe podejmował co dziesiąty (w 2013 r. prawie 70% firm). Pokazuje to jak bardzo zmieniły się postawy polskich przedsiębiorców w ostatnich latach – w tej chwili są oni niezwykle aktywni i poszukują nowych źródeł konkurencyjności, wymagających inwencji i inwestycji po stronie przedsiębiorstw.
Co ważne, w ciągu najbliższych 3 miesięcy prawie co trzeci badany (31%) planuje zwiększyć zatrudnienie, a połowa (51%) przedsiębiorców w ciągu najbliższych 6 miesięcy planuje inwestować w środki trwałe (70%), nowe produkty lub usługi (60%) oraz w kapitał ludzki (42%).
W okresie spowolnienia gospodarczego firmy przyjmują różne filozofie na działanie. Z badania PARP wynika, że blisko połowa badanych firm chce przede wszystkim utrzymać swoją pozycję, ale blisko drugie tyle chce się rozwijać, a co czwarty przedsiębiorca walczy o istnienie firmy na rynku. Interesującą i dość liczna grupę stanowią ci, którzy w kryzysie widzą szansę na rozwój – takie podejście prezentuje co piąta firma.
Opinie badanych świadczą o tym, że kryzys gospodarczy stanowi istotny impuls do działań naprawczych i rozwojowych. Aż 85% przedsiębiorców uważa, że obecna dekoniunktura sprawi, że firmy będą inwestowały w sposób bardziej przemyślany, a według 78% przedsiębiorców obecna sytuacja sprawi, że firmy zaczną wypracowywać nowe metody prowadzenia biznesu.
W sesji plenarnej, która odbyła się 16 września br. podczas III Europejskiego Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Katowicach wzięli udział następujący goście:
- Janusz Piechociński, Wicepremier, Minister Gospodarki,
- Joanna Drake, Dyrektor ds. MSP i Przedsiębiorczości w Generalnej Dyrekcji ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu KE,
- Miras Beisembayev, Dyrektor Zarządzający, Członek Zarządu “Entrepreneurship Development Fund” DAMU z Kazachstanu,
- Helena Duarte, Doradca Zarządu, Portugalska Agencja ds. Konkurencyjności I Innowacji,
- Olgierd Dziekoński, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP,
- Philippe Godfroid, Przewodniczący Belgijskiej Unii Klas Średnich UCM (Union des Classes Moyennes),
- Joost van Iersel, przedstawiciel EKES, Komisja Konsultacyjna ds. Przemian Przemysłu,
- Bożena Lublińska – Kasprzak, Prezes PARP,
- Prof. Witold Orłowski, dyrektor Szkoły Biznesu Politechniki Warszawskiej, główny ekonomista PwC
- Janusz Steinhoff, Przewodniczący Rady Krajowej Izby Gospodarczej i Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach.
Eksperci rozmawiali o tym…
1. …jak w ich kraju, z perspektywy przedsiębiorców wygląda sytuacja gospodarcza?
2. …jak przedsiębiorcy radzą sobie w okresie dekoniunktury?
3. …jakie instrumenty o charakterze antykryzysowym są dostępne dla przedsiębiorców, w szczególności z sektora MSP?